წერილი წარსულიდან

დილით ადრე ავდექი, ადრე იმიტომ, რომ ვერც ვიძინებ, ვერც ღამეს ვეგუები. მტკივა ეს აწეწილი სული და იმიტომ! სარკეში ჩავიხედე, ჩემს თვალებში ისეთი სევდა იყო, ისეთი უსიცოცხლობა, შემეცოდა საკუთარი `მე~.
დაძაბული ვიყავი დილიდან, გონებაში ათასი საზიზღარი სურათი ქაოტურად ტრიალებდა: პირველი შეხვედრა, გულის სასიამოვნოდ ატოკება, სიყვარულის შეგრძნება, ქორწინება და…
ახლა იმაზე ფიქრი მტანჯავს, ასე უცებ როგორ დაიმსხვრა ჩემსავე თვალწინ ის სათუთად ნაგები ოცნების კოშკები, მკაცრმა სინამდვილემ როგორ დააჩოქა ჩემში აქამდე ამაყი სული. შვილი მაინც მყავდეს. გულს ცოტათი გაამხიარულებდა. მერე იმ ფიქრებში წავედი, ეს ნატვრა რომ ამიხდეს რა იქნება-მეთქი. წარმოვიდგინე ყოვედღიური ჩემი შეურაცხყოფა, ცრემლები, ნატკენი სული და გაბზარული გული. ამას რომ ბავშვი უყურებდეს, ამას რომ განიცდიდეს, როგორი გაიზრდება? როგორი ჩამოყალიბდება? როგორი წარმოდგენა ექნება სამყაროზე? და ცემა? მამისგან დედაზე მაგრად მოქნეულ ხელს რომ დაინახავს?_შემეშინდა, ისე ძალიან შემეშინდა მუხლებზე დავეცი და ცრემლები თავისით იკვლევდნენ გზას სახეზე. რაღაც გამეჩხირა ყელში, ბურთივით მრგვალი და მივხვდი ეს ის ბოღმა იყო, რომელიც უკვე წლებია მახრჩობს და ვერც დავაღწიე თავი. ძალა მოვიკრიბე, ავდექი, საწერკალამი და ჩემი დღიური ვიპოვე და იმის წერა დავიწყე, რაც მჭირს: ყოველდღიური ერთფეროვნება ცხოვრების ხალისს მაკარგვინებს. არა აქვს მნიშვნელობა დღეს რა დღეა, რომელი საათი, უბრალოდ ვიცი, რომ არ მინდა ღამე, იმიტომ რომ ჩემი ფიქრებივით ბნელია და მაშინებს. ხშირად მიფიქრია სიკვდილზე, მაგრამ სულის გამეტების და მკაცრი სასჯელის მეშინია. ვიცი, რომ ცხოვრება მშვენიერია, თუ მის არსს ჩაწვდები და შეიგრძნობო, მე ამის შესაგრძნობად დროც არ მრჩება, ქუჩაში გავალ თუ არა და შემეფეთება ბედნიერი წყვილების გაბრწყინებული თვალები, ისევ ამოტივტივდება გონებაში ის ყველაფერი, რაც მანგრევს.
არადა ისე კარგად დაიწყო ყველაფერი, მიყვარდა, ვუყვარდი, იქნებ მეგონა ვუყვარდი?! -3 თვეში კი_არაფერი არ მოსწონდა, ყველაფერზე მეკამათებოდა, გაკეთებულს მიწუნებდა, ჯერ ხმამაღლა დაიწყო პროტესტის გამოხატვა, მერე აგრესიაში გადაეზარდა, მერე ხელითაც შემეხო და ამ შეხებამ სისტემატიური ხასიათი შეიძინა. მე ისევ მეგონა რომ მიყვარდა, ამიტომაც ვპატიობდი, ჩემშივე ვკლავდი ტკივილს. მეგონა შეიცვლებოდა.
მხოლოდ მაშინ მივხვდი ყველაფერს, როცა უკვე ჩემში დაჩოქილი დავინახე ის სიამაყე, რის გამოც ადრე ბევრს არ ვპატიობდი ელემენტარულსაც კი. მაშინ წასვლა მომინდა, გაქცევა, სიტუაციიდან გარიდება. მინდოდა ის გარემო, სადაც მხოლოდ კი არ შემიბრალებდნენ, სადაც თავს მსხვერპლად და უსუსურ არსებად კი არ ვიგრძნობდი, არამედ ჩემში დაკარგულ საკუთარ მეს რომ მაპოვნინებდნენ, ცხოვრებას უფრო ლამაზი თვალით დამანახებდნენ.
მეგობრები მეკამათებოდნენ, ჩემს სისუსტეს მუდმივად მახსენებდნენ: `ვისთვის იკლავ თავს, რატომ ხარ ასეთი მორჩილი~?
სიტყვა მორჩილება ყოველთვის მეზიზღებოდა, უბარდუკთა თავშესაფრად მიმაჩნდა. ვერ ვიჯერებდი, რომ უბადრუკი ვიყავი გამხდარი.
მშობლები თავისივე შეხედულებებით `მარიგებდნენ ჭკუას~-ზოგი კაცი ცოტა მკაცრია, ამისთვის ოჯახს არავინ ანგრევს. ალბათ შენც გეშლება რამე~. (?!)
და ამ დარიგება-გაკიცხვაში, ჩემი ყველაზე საუკეთესო წლები უფერულ დინებას მიჰყვებოდა და არც ნათელი წერტილი ჩანდა სადმე.
ის ერთი დღე იყო, როცა ტირილში ღამენათევმა, საბოლოოდ მივიღე გადაწყვეტილება თავისთვის საშველი მეპოვა. უჯრიდან მისამართი ამოვიღე, ტანსაცმელი ჩავალაგე და სწრაფი ნაბიჯებით დავუყევი ქუჩას.
თბილად მიმიღეს, ადგილი გამომიძებნეს და უბრალოდ მაგრძნობინეს, რომ ადამიანი ვარ, მთელი ჩემი სუსტი და ძლიერი ხასიათის თვისებებით.
მალევე მივხვდი, რომ ყოველდღიური საუბრები ფსიქოლოგთან ჩემს სულს აძლიერებდა, საკუთარი თავის პოვნაში მეხმარებოდა, ვიყავი ის, ვინც მინდოდა ვყოფილიყავი.
იქ კიდევ რამდენიმე იყო `ჩემნაირი~, ჩემსავით ტკივილიანი. ერთმანეთთან ხშირად ვსაუბრობდით და სწორედ ამ საუბრით ვხდებოდით თმენის უნარი მხოლოდ დამანგრეველი რომ ყოფილა სულისთვის, რომელიც ცხოვრებას გაძულებს და სიცოცხლეს არასათანადოდ გაფასებინებს.
ძალიან მოკლე დროში მივხვდი, რომ ჩემნაირებისთვის ეს სახლი ყველა სახლზე თბილი და მნიშვნელოვანია, იმისთვის, რომ გაპოვნინოს საკუთარი თავი. აქ ვიგრძენი, რომ მე ქალი ვარ და ბევრი რამის გაკეთება შემიძლია. ცხოვრება შემიძლია და თმენას სულაც არ საჭიროებს ოჯახური ურთიერთობა და მით უფრო სიყვარული. მაშინ მივხვდი, რომ უბრალოდ უნდა გავუღიმო ცხოვრებას და მივიღო მისგან ყველაზე კარგი და საჭირო ჩემთვის.
რამდენიმე თვის შემდეგ ისევ მივუჯექი ჩემს დღიურს, გადავფურცლე რამდენიმე გვერდი და საკუთარი თავი შემეცოდა, მერე გავუბრაზდი, თითქოს ვერც ვაპატიე ასეთი სისუსტე. ყველა ძველი ფურცელი სასწრაფოდ ამოვხიე და ახალი ფურც;ლიდან დავიწყე წერა_`მადლობა ღმერთო, თურმე რა მშვენიერია ცხოვრება~.

ignorirebuli uzenaesis gadawyvetileba da kanonze maRla mdgari sagadasaxado sistema-devna sikvdilis Semdeg

kaxa CavleSvili: guram baqaniZe faqtiurad awames da gaanadgures. devna sikvdilis Semdegac_aseTi absurdi, aseTi ukanonoba, msgavsi araferi minaxavs. ratomRac am adamianTan damokidebuleba yvela CarCodan gadis, amis axsna samarTlebrivad SeuZlebelia~.

saxelmwifo organoebis mxridan gansakuTrebuli sadamsjelo yuradReba guram baqaniZis mimarT mas Semdeg gaCnda, roca `viRaceebma~ mewarmis SeZlebuloba Seityves. misi, rogorc kerZo piris, mimarT sisxlis samarTlebrivi devna 2007 wlis maisidan dRemde, misi gardacvalebis Semdegac grZeldeba. usaSvelobaSi gadasuli da dausrulebeli saqmis bundovanebasa da gaurkvevlobas iuristi kaxa CavleSvili `kanonis yvela CarCodan gasuls da samarTlebrivad auxsnels~ uwodebs.

saqmis labirinTuli warmoeba pirdapiri vaWrobis da pirovnebis devnis safuZveli gaxda. amas emateba jarimebis seria da advokatis ganmartebiT `marto kacis~ weliwadnaxevriani brZola  mTeli sagadasaxado sistemis winaaRmdeg. gayiduli binebi, daSlili biznesi da sajaro moxeleebis mxridan miyenebuli materialuri da moraluri ziani rogorc kaxa CavleSvili ambobs, bolos baqaniZis gardacvalebis mizezi gaxda, kanonze maRla dayenebuli individebis interesebs Sewiruli uflebaSelaxuli gadamxdelis devna ki, memkvidreobiT xasiaTs iZens. guram baqaniZis gardacvalebidan mexuTe dRes, sagadasaxados mxridan kidev erTi jarimis Sesaxeb ecnoba ojaxs. baqaniZeebs im 11 aTasi laris ukan dabruneba ekisrebaT, romlis maTTvis gadaxda uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebiT sagadasaxados daekisra. baqaniZis advokati, kaxa CavleSvili aRniSnulze `guriis moambes~ ramdenime kiTxvas pasuxobs, Tavis mosazrebas afiqsirebs aseve eqsperti sagadasaxados ganxriT irakli gabisonia.

kaxa CavleSvili: `2011 wlis 30 martis uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebiT, baTilad iqna cnobili sagadasaxados mier gamocemuli aqtebi guram baqaniZisaTvis jarimis saxiT sanqciis dakisrebaze. uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba aRsrulda da ukve gadaxdili 11 aTasi lari mTeli davebis, didi problemebis, winaaRmdegobebis miuxedavad daubrunda ukan. amis Semdeg guram baqaniZem, am baTilad cnobili aqtis, sagadasaxado moTxovnis Semdgenze Seitana sarCeli sasamarTloSi. kanoni iTvaliswinebs, rom, Tu ki saxelmwifo, an sajaro moxele adamians miayenebs zians, maSin man pasuxi unda agos Tavis ukanono qmedebaze. amitom mimarTa sasamarTlos da mooiTxova miyenebuli zianis anazRaureba, zianSi Sedioda is, rom 11 aTasi lari waarTves am kacs. imitom, rom pirveli instanciis sasamarTlos gadawyvetilebis Semdeg aRar daelodnen uzenaesis gadawyvetilebas, miadgnen baqaniZes gaayidines ori bina baTumSi, gadaaxdevines es Tanxa. baqaniZem amis Semdeg gaagrZela dava da moigo. mere moiTxova am zianis anazRaureba. radgan binebi Zalian iafad gayida, sarCelSi moiTxova im binebis realuri safasuris anazRaureba da kidev sxvadasxva zianis anazRaureba maTi mimyeneblebis mxridan. mogexsenebaT, mere gardaicvala batoni gurami, etyoba amdeni stresis da nerviulobis niadagze, radgan faqtiurad marto kaci ebrZoda mTels sagadasaxado sistemas weliwadnaxevris ganmavlobaSi. es fsiqologiurad Zalian Zneli gadasatania. maSin roca marTali xar. aman Seuwyo yvelaferma xeli, rom am kacs janmrTeloba Seusustda da gardaicvala. guram baqaniZe gardaicvala 13 aprils da sadRac 18 aprils, is Tanxa, romelic uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebiT baqaniZes daubrunda ukan, isev mas daaweeres gadasaxdelad.

motivi ra aris, romeli gadawyvetilebis safuZvelze daakisres es jarima?

zustad im gadawyvetilebis safuZvelze, rac ukanonod scno uzenaesma sasamarTlom. maSin uzenaesma ori ZiriTadi faqtori gamoyo: erTi is, rom unda Seswavliliyo inventarizaciis komisiis kanoniereba da meore, CaeTvalaT baqaniZis mxridan wignebSi gamartivebuli buRalteriiT aRricxuli sasaqonlo-materialuri faseulobebi. moadgnen amis Semdeg baqaniZes, iyo ramdenime zari, ramdenime werili, sadac sTxovdnen am sabuRaltro dokumentacias, im dokumentacias, romelic maT ukve waRebuli hqondaT. gaugzavna guramma aqti, am dokumentaciis amoRebis Sesaxeb, Semosavlebis samsaxuris sagamoZiebo departamentis mier Sedgenili, magram mainc eubnebodnen moZebne Seno. sad unda moeZebna, is rac ukve waRebuli iyo da amis damadasturebeli aqti arsebobda? etyoba TviTon dakarges es dokumentacia, mere adgnen gaimartives saqme da isev gurams daakisres es Tanxa gadasaxdelad.

am Tanxis gadaxda mis samarTalmemkvidres daekisreba?

xo, magram misma samarTalmemkvidrem gaasaCivra es Semosavlebis samsaxurSi, magram ar daukmayofiles sarCeli. axla vamzadebT axal sarCels da waviRebT davebis ganxilvis sabWoSi.

adamianis samarTlebrivi devna misi gardacvalebis Semdeg, amas ra Sefaseba SeiZleba mieces? 

faqtiurad awames da gaanadgures adamiani. imdeni usamarTloba, imdeni problemebi, faqtiurad devna sajaro xelisuflebis mxridan, gardacvalebis Semdegac. axla kide unda gavagzavnoT strasburgSi es dava_maSin damTavrda es da axla isev daiwyoo, ra vqnaT aba. raxan amdeni xani gagrZelda, mere albaT SviliSvilebze gadava. ra giTxraT, sruli uazrobaa Tavidan bolomde. uzenaesis miTiTebebi da gadawyvetileba saerTod aigdes, ignori gaukeTes. aseTi absurdi, aseTi ukanonoba, msgavsi araferi minaxavs. ratomRac es saqme, am adamianTan damokidebuleba yvela CarCodan gadis, amis axsna samarTlebrivad ubralod SeuZlebelia. ar vici ra danaSauli unda hqondes adamians amnairi. 6 Tvis ganmavlobaSi 6-jer daajarimes. Tan tyuilad, ukanonod.

`guriis moambe~ eqsperts sagadasaxado ganxriT baton irakli gabisonias daukavSirda da sagadasaxados mxridan baqaniZis gardacvalebis Semdeg xelaxlad dawyebul davaze, ganaxlebul jarimebze, ignorirebul uzenaesis gadawyvetilebaze da aRniSnulTan dakavSirebiT saxelmwifos rolze komentaris gakeTeba sTxova: `Tu uzenaesma sasamarTlom Tavisi gadawyvetilebiT gauuqma baqaniZes dakisrebuli jarima da sagadasaxados moqmedeba scno ukanonod, sagadasaxado ki, amas ar scnobs es ra Tqma unda ukanonoba da usamarTlobaa. saerTod warmoudgenelia uzenaesis gadawyvetilebas vinme SeewinaaRmdegos da is ar Sesruldes. rasac Tqven miyvebiT, aqedan namdvilad irkveva sagadasaxados Secdomebi, gadamxdelis uflebebis darRveva. Sefaseba SeiZleba am SemTxvevaSi iyos erTi, rom irRveva gadamxdelis uflebebi da reagireba unda moaxdinos amaze zemdgomma sagadasaxadom da aseve sagadasaxado ombucmenma da ra Tqma unda saxelmwifom, romelic pasuxismgebelia sajaro moxelis ukanono moqmedebaze. me Zalian didi survili gamiCnda am Temis Tanmimdevrulad Seswavlis da mere SemiZlia ufro Rrma da argumentirebuli daskvna gavakeTo am yvelaferze~.  

siCumis miRma

Seucvleli midgomebi Zaladobis sakiTxebisadmi da problemis ignorireba erTnairad angrevs adamianebis fsiqikas, ojaxis usafrTxoebas, janmrTelobas da cxovrebas, magram miuxedavad yvelafrisa, ojaxuri Zaladoba dRevandel sazogadoebaSic ki tabudadebul Temad rCeba. Tu ratom eridebian da ufrTxian adamianebi TavianTi piradi cxovrebis gamomzeurebas, ratom itanen wlebis ganmavlobaSi tkivils da ratom ver axerxeben TavianTi cxovrebis Secvlas?_amaze pasuxi ramdenime mimarTulebiT yovelTvis Cndeba.

 siCume unda dairRves-TiToeulma da yvelam erTad Cveni uflebebis dacvaze unda vifiqroT da vifiqroT imazec, rom is, risi dafarvac mxolod Sinagan tkivilTan da Seryeul cnobierebasTan aris dakavSirebuli, tabuirebulad ar davtovoT. arsebobs mizezebi da situaciebi, roca adamianebs urCevniaT mudmivad SeinarCunon amtanoba, vidre samzeurze gamoitanon is, rac maT ojaxurs exeba. aq yvelaze did barierad, ramac SeiZleba vinmes moTmenis unari gamoumuSavos, msgavsi tabuirebuli sakiTxebis mimarT Tavad sazogadoebis damokidebuleba saxeldeba. TavSekavebac swored aqedan Cndeba_ramdenad sworad gaigebs sakuTari ojaxuri problemis gamoaSkaravebas is adamianebi, vinc Cvens gverdiT cxovroben, iqneb Cvenze metadac tkivilianebi, magram sakuTar `naWuWSi~ Caketilebi. mere ra, Tundac imaze fiqrisganc Tavisufalni, im Taobebis fsiqika gadarCinon ngrevas, romelTa mexsierebaSi arasasurveli scenebis Caleqva negatiur da arasaxarbielo Sedegebs iRebs.

ojaxis erTi wevris mier, Zalauflebisa da kontrolis mizniT sxva ojaxis wevrze Zaladoba, cema, janmrTelobis dazianeba, sityvieri muqara Tu nebismier formaSi gamoxatuli moZaladis saqcieli, dRes yvelaze xSirad, mxolod msxverplis tanjvaSi, cremlebsa da sulier tkivilSi imaleba. umoqmedobas da siCumis gaurRvevlobas ufro individualuri, magram mainc zogadi xasiaTi aqvs da yovelTvis yvelaze samwuxarod aq ugulvelyofilia yvelaze mTavari, mesamis, anu e.w mayureblis uflebaze fiqri. dazaralebuli coli, romelsac Seswevs Zala aitanos yvela Seuracxyofa, fizikuri Tu sulieri tkivili da Tavadve ver xsnis ratom-SiSis, morCilebis Tu aTas sxva mizezTa gamo, am SemTxvevaSi tkivilis Tmenas mxolod im midgomad Tu ganvixilavT, roca mdgomareobis Sesacvlelad mxolod mizezebs veZebT da ara saSualebas. da maSin mxolod aseT colebTan ki ar unda gagviCndes kiTxva-ratom itan? ufro aseT dedebTan_ratom xdi valdebuls Sens Svilebs aitanos? deda, yovelTvis unda gamovides am SemTxvevaSi ara meuRlis, ara sazogadoebis, aramed Svilebis interesebidan, romelTa cxovreba iseve maxinjdeba da ingreva, am sazizRari suraTebis yurebisas, rogorc Tavad Zaladobis msxverplis. da ufiqriT Tu ara aseT dedebs maTi moTmineba ras aRviZebs im momavalSi, romelmac xval axali sazogadoeba unda Seqmnas da cxovrebaSi Tavisi adgilis damkvidreba SeZlos? roca qmari Senze fizikurad Zaladobs, Sen ki amis atana gamogimuSavda, am amtanobas Senive Svilebis cnobiereba rom msxverplad ewireba amaze vin unda ifiqros? da ifiqros Tundac imitom, rom depresiuli, Caketili da araTavdajerebuli Svili, xval swored am sazogadoebis SeqmnaSi miiRebs Tavis wvlils da Sedegebic swored iseTive arasasurveli gveqneba, rogorc maTi mZime bavSvoba.

ratom ver cvlian adamianebi TavianT cxovrebas? aq sazogadoebas ufro didi wvlili miuZRvis Tu saxelmwifos?

 maSin roca sazogadoeba Seadgens swored am saxelmwifos, aucilebelia cnobierebis done gascdes im stigmaturad da tabuirebulad miCneul Temebze potins, rac nebismieri mimarTulebiT mxolod ngrevis sawindari xdeba. roca megobari, mezobeli, axlobeli uyureb Tu rogor Zaladobs erTi ojaxis wevri meoreze, imaze nu ki iwyeb msjelobas, aq gamowvevis SemTxvevasTan gvqonda saqme, Tu ubralod paTologiasTan. msgavsi didaqtikebi, mxolod Senive gonierebaSi ileqeba, rac xval da zeg yvelaze didi, axali ganmartebebis moZiebaSi Segiwyobs xels, problema ki, isev problemad, siCume ki iseve daurRvevlad dagvrCeba. an ratom SeiZleba sazogadoebis interesis sfero mudmivad mxolod mtyuan-marTlis Zieba iyos da ara imaze adeqvaturi reaqcia, ratom unda rCebodnen dausjelni moZaladeebi? iqneb swored Cveni inertulobis damsaxurebaa, roca adamianebis umravlesoba uTqmelad itans tkivils, Cveni araswori reaqciis SiSiT, imaze fiqriT, vin rogor gaigebs mis tkivils da ra mimarTulebiT ganixilaven rogorc dazaralebulis rols Seqmnil situaciaSi. iqneb Cveni damsaxurebaa isic, roca qveyanaSi TavSesafrebis arsebobas ara praqtikul, aramed Teoriul datvirTvas ufro aZleven dRes, radgan misi ufro meti raodenobis saWiroebasa da aucileblobaze Rrmad arc dafiqrebulan. da maSin ra moTxovnebi unda gvqondes suliT mkurnalobis Terapiis danergvaze, romelic yvela ganviTarebul qveyanaSi yvelaze moTxovnad dargad iTvleba, swored imitomac, rom sakuTar meSi miCumaTebuli yvela im protestis da sulieri simZimis gaTavisebis da masTan brZolis unari gamogvimuSavdes, rac xval da zeg imas mainc gvaswavlis-amtanoba mxolod im danaSaulis formad rom SeiZleba CagveTvalos, rac gvametebinebs sakuTar Tavsac, Svilebsac, mSoblebsac da im sazogadoebasac, romelic swored Cvenma momavalma unda Seqmnas im momaval xvalindel dRes.    

dakarguli bavSvoba

ojaxi, rogorc sazogadoebis ZiriTadi ujredi da gansakuTrebiT bavSvebis zrdisa da keTildReobis bunebrivi garemo, bavSvis pirovnebis da harmoniuli ganviTarebisTvis sruli pirobebis dacvas unda emsaxurebodes, radgan bavSvs swored misi fizikuri da gonebrivi moumwifeblobis gamo esaWiroeba specialuri dacva da zrunva. mSoblebi erToblivad ageben pasuxs bavSvebze zrunvis uzrunvelyofaze, maT fizkur, gonebriv, silier, zneobriv da socialur ganviTarebaze, sazogadoebaSi damoukidebeli cxovrebisaTvis momzadebaze. amitomac miiCneven bavSvis harmoniuli ganviTarebisaTvis mis bunebriv ojaxur garemoSi gazrdas mniSvnelovnad da aucileblad, sadac yvelanairi sabaziso pirobebi unda iyos daculi.

bavSvis uflebebis dacva, maTi interesebis gaTaviseba, maTze zrunvis uzrunvelyofa, es iseTive aqsioma unda iyos, rogorc zrdasrul asakSi adamianebis mxridan sakuTar uflebebze zrunva. es albaT ufro ganviTarebul qveynebSi, sadac sazogadoebrivi cnobiereba im simaRleebs wvdeba, sadac yvelaze mniSvnelovani da sayuradRebo sakiTxebis ugulvelyofas mentalobis da stereotipebis CarCoebSi ar ganixilaven, sadac ar uZebnian gamarTlebas iseT sakiTxebs, rogoric mozardebze Zaladoba da ojaxuri konfliqtebia. aseT Temebs tabus mxolod CvenSi Tu  daadeben, risi miCumaTebac, mxolod bumerangad rom moubrundeba erT mSvenier dRes qveyanasac da sazogadoebasac. imitom, rom dRes mxolod gansja rCeba umTavres iaraRad, Tundac ojaxSi bavSvze Zaladobis, maTi diskriminaciis dros.

mSobelma bavSvi mkacrad dasaja-fizikurad gausworda, sityvieri Seuracxyofa miayena, sxvebis TandaswrebiT Searcxvina `Tavisi adgili miuCina~-kedelTan, bnel oTaxSi, abazanaSi da aiZula saaTobiT efiqra mxolod `Tavis danaSaulze~, rom xval da zeg igive Secdoma ar daeSva, am yvelaferma Sveba moutana ojaxis ufros wevrebs, stumrad myof mezobels, axlobels da gadawyvita, xmamaRla Tu ara, TavisTvis mainc gaefiqrebina_Wkuis saswavlebelia, aseTi Tavneba aRar iqneba. da Tu Tavneba ar iqneba, aRar Seawuxebs sazogadoebas, romelic mieCvia yvelgan da yvelaferSi simSvidis SenarCunebas. hoda swored maSin, roca es Zaladoba viRacis simSvideze gadis, iqneb vifiqroT imazec, ra zinas ayenebs `msxverpls~, romelic mxolod imisTvis daisaja, rom mSobels gacnobierebuli ara aqvs, ratom unda hqondes mas Tavisi nebis Tavisuflad gamoxatvis ufleba. da ra moaqvs erTis am simSvidis fonze miRebul meoris sulier foriaqs, romelic mxolod azianebs da amaxinjebs fsiqikas? ratom hgonia vinmes, rom saaTobiT kedelTan atuzuli bavSvi, mxolod imaze fiqrobs meored ase aRar moiqces da ara imaze, ratom cxovrobs iseT garemoSi, sadac ar cnoben misi, rogorc bavSvis uflebas, sadac mSobeli Tavis wil pasuxismgeblobas ver iRebs mis winaSe, saWirodac ar Tvlis mas gaugos, gaufrTxildes, mis interesebs emsaxuros. amaze dafiqrebuli ki, romelsac yvelaze metad ugrovdeba boRma, brazi da tkivili, xval wamoZaxebebis reJimSi iwyebs mSobelTan urTierTobas, gaRizianebuli xvdeba nebismier gamowvevas sazogadoebis Tu zogadad cxovrebis mxridan_amitomac ibnevian, amitomac kompleqsdebian, amitomac uWirT adgilis damkvidreba sazogadoebaSi. rodesac bavSvi pataraobidanve eCveva, rom mSobeli masze Zaladobs da ufleba aqvs is dasajos, roca imaze dafiqrdeba, vis unda daecva is, roca es sWirdeboda, ramdenad logikuri iqneba SefasebebSi? ramdenad sworad aRiqvams realurs? ramdenad gaacnobierebs pativiscemis grZnobas sxvebis mimarT?_nuTu ar Seawuxebs is, rom mas Tavidanve eqceodnen upativcemulod? Seuracxyofdnen da arcxvendnen sxvebis TandaswrebiTac ki, Tan is adamianebi, visac pirvelebs unda efiqraT mis usafrTxoebaze?

sainteresoa kuTxeSi dayenebuli sakuTari SviliviT, romlisTvisac dasjas  `gamosaworebel~ Terapid miiCneven, erTxel mainc Tu dafiqrebulan mSoblebi ra Sedegebi SeiZleba mohyves bavSvebze Zaladobas? an ratom hgoniaT, rom bavSvebTan xmamaRali saubari, muqara, cema, Cveulebriv movlenad unda aRiqmebodes? me, mSobeli Tu gadaRlili var, an samuSaoTi, an emociebiT, ratom vavaldebuleb bavSvs amis gamo Tavis Tavze itvirTos, Cems mosvenebaze fiqri? an ratom uyurebs mezobeli Cveulebrivad dedas, an mamas, romelic alkohols mijaWvuli, ubralod imis gamo scems Tavis Svils, rom xasiaTis cudi Tvisebebi iRviZebs masSi simTvralis dros? ratom unda miiRos sazogadoebam normalurad, roca mSobeli Tavad wyvets mis Svils dautovos Tu ara magaliTad swavlis ufleba? sityvis, azris gamoxatvis ufleba? ratom xdeba, rom mSobelsa da Svils Soris kamaTis dros yovelTvis cdiloben gaamarTlon mSobeli da xazi gausvan Svilis gauzrdelobas, mxolod imitom, rom ufross gaubeda da Sekadra Sepasuxeba? aq yovelTvis ikargeba Tu ara is simarTle da WeSmariteba, rac normalur sazogadoebaSi swored kamaTSi unda ibadebodes? vin gadawyvita, rom bavSvi, mozardi valdebulia uxmod daemorCilos ded-mamis brZanebebs, gadawyvetilebebs, maSinac ki, roca es winaaRmdegobaSi modis mis interesebTan? da ratom ar vfiqrdebiT imaze, rom bavSvisgan aseTi garemos Seswavlisas gamomuSavebuli Tavdacva, xval mxolod Zalismier meTodebze iqneba dafuZnebuli? da dumils, maSin roca unda vamxeldeT, Tu bumerangis efeqti ara aqvs, ratom momravlda faqtebi, roca ojaxis wevrebs erTmaneTisTvis sasikvdilo ganaCeni gamoaqvT da mama, deda, Svili martivad imeteben erTmaneTs?

ratom ar vaRiarebT, rom es dRevandeli realoba, guSindeli dRidan, damaxinjebuli bavSvobidan modis? roca mSoblebi mentalobas da zne-Cveulebas mxolod imas uwodebs, rom ufrosis sityva kanonia. da es kanoni samarTlebriv CarCoSi imitom unda moeqces, rom xelSi mxolod jiqur motanili ufros-umcrosobis Teoria ar SegvrCes_amaze da kidev imazec, rom Teoriebis potinSi jansaRi, ganaTlebuli, Tavisufali da uflebadaculi momavali Taobis nacvlad, SeSinebuli, dakompleqsebuli, uflebaayrili, gaRizianebuli da garemoSi dakarguli Svilebi ar SegvrCes xelSi, kidev ramden xans dagvWirdeba fiqri?     

სახელმძღვანელოების პოლიტიკა ოზურგეთში

საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს წინაშე არსებული გამოწვევები 2010-2011 წლებში ექვს პუნქტად და მის რამდენიმე ქვეპუნქტად რომ გაითვალა და უსაფრთხო სკოლის კონცეფციის დანერგვას განვითარებასთან ერთად, ეროვნული სასწავლო გეგმის დახვეწასა და სასკოლო გამოცემების ერთიანი სტანდარტის შექმნას ითვალისწინებდა, ასევე მოიაზრებდა სასკოლო სახელმძღვანელოების ღირებულების დაკლებას და ხშირი შეცვლის აკრძალვას.
ცვლა რამდენად ხშირი იქნება, ამას მომდევნო 5 სასწავლო წელი გამოარკვევს, მაგრამ ფასებთან დაკავშირებით რომ, მაგალითად, ოზურგეთში აბსოლუტური ქაოსია, ამას ვერავინ გაექცევა.
მოკლედ, განათლების მინისტრის განცხადებაზე დაფუძნებული მოსალოდნელი სასიამოვნო სიახლე, რაც ფასებთან დაკავშირებით გატარდებოდა, ყველა წიგნი ათ ლარამდე, გურულებს ხელში ფაქტებით გადაფარულ არასასურველ რეალობად შერჩათ. არსებულზე ახსნა-განმარტებების  ჩამოყალიბება კი, ისევე რამდენიმე პუნქტად შეიძლება, როგორც მაგალითად სამინისტროს  2010-2011 წლის გამოწვევები. დავიწყოთ საკლასო ოთახების კარებზე გაკრული სახელმძღვანელოთა ნუსხიდან, რაც კონკრეტული სკოლის კონკრეტულ კლასში ახალი სასწავლო წლისთვის შეირჩა და გავაგრძელოთ დღემდე, როცა გამარტივებული პროცედურებისთვის თავიდანვე ნარჩევი `ბიბლუსის~ და `ჯი პი სის` პრინციპში არაორგანიზებული და ყოველგვარ მობილიზაციას მოკლებული მომსახურების გადამკიდე მყიდველებს (გამოწერა ხან ხდება, ხან _ არა. წიგნები შემოდის გარკვეული გამომცემლობის, ისიც მხოლოდ რამდენიმე ცალად) გზა მხოლოდ გადამყიდველებისკენ დარჩათ, სადაც ნაწილ-ნაწილ, ცალობით მთელი კომპლექტის თავმოყრა დღემდე შეუძლებელი ხდება.
ახლა ისევ დავუბრუნდეთ ასე ნაქებ და თავიდან აჟიტირების საფუძვლად ქცეულ სახელმძღვანელოთა ფასებს: მაგალითად, 7 ლარად ღირებული სახელმძღვანელო ჩვენთან, ოზურგეთში 10 ლარი ღირს, 3 ლარად შეფასებული რვეული _ 5ლარი რატომო, იკითხავთ. იმიტომ, რომ ყიდვის შესაძლებლობა მხოლოდ გადამყიდველებთან შეგვრჩა, რომელიც მუდმივად მოგებაზეა ორიენტირებული. საცალო ფასებიდან მთელი  კომპლექტის საერთო ღირებულებას თუ გამოვიყვანთ, პირველი და მეორე კლასის სახელმძღვანელოები, ზედ დართული სამუშაო რვეულებით 90-დან 100 ლარამდე მერყეობს. ესეც იმ საუკეთესო შემთხვევაში, თუ სკოლა იმ გამომცემლობის და ავტორების სახელმძღვანელოებს არჩევს, მხოლოდ ერთი წიგნისა და ერთი სამუშაო რვეულისაგან რომ შედგება, თუ არადა, ისე ჩაგვეხარჯება ხელში 130 და ცოტა უფრო მეტი ლარიც, აზრზე მოსვლას კი მოვასწრებთ, მაგრამ...
ისე, ფასზე საუბრისაგან კიდევაც შეიკავებ თავს ადამიანი, ყოველი დღე იმის მოლოდინში და გაკითხვა-გამოკითხვაში რომ არ გეხარჯებოდეს, ოზურგეთამდე ამა თუ იმ სახელმძღვანელომ ჩამოაღწია თუ არა.
ახლა ის, რაც ყველასთვის თვალსაჩინოა, სასწავლო წიგნი, მაგალითად, ქართული ენის სახელმძღვანელო შედგება არა ერთი, არამედ რამდენიმე ნაწილისაგან, სავარჯიშო, ტესტი და ა.შ. ამ ნაწილების ერთად თავმოყრა კი დაახლოებით 35-40 ლარი ჯდება. გაგახსენდება ამ დროს მინისტრის სიტყვები ფასების მინიმუმამდე დაყვანასთან დაკავშირებით და უნებურად გაგიელვებს თავში, რომ, თურმე აქაც სხვა თავი ტრიალებს. მაგალითად გაიფიქრებ იმასაც, რომ რაც ხდება, მიზანმიმართულია იმისკენ, რაც შეიძლება მეტი თანხის ამოღება მოხდეს მშობლებისაგან და სწავლამაც უფრო მეტად `დაიფასოს~ თავი. თურმე ამიტომაც ის, რაც არ დაატიეს, თუ ჩაატიეს ერთ სახელმძღვანელოში, მოაქციეს 2-ში, 3-ში და 4-შიც კი. ჰოდა, ასე ახუნძლული ორი ინგლისურით, ორი ხელოვნებით, ოთხი ქართულით, ოთხი მათემატიკით და ა.შ. ყოველდღიური სწავლა, მაგალითად, მეორეკლასელი ბავშვისთვის დაახლოებით ათ კილოგრამამდე დამძიმდა. და ასე უმრავლესობისთვის საკუთარ თავზე ნაწნევმა სახელმძღვანელოების სიძვირემ, აბა რა ჰქვია, როცა გვამადლიან ბათუმიდან და თბილისიდან ჩამოგვაქვს და ტრანსპორტირების ხარჯებში 2-3 ლარი არ უნდა მოვიგოთო ... რამდენიმე მათგანის დღემდე უპოვრობამ, ყიდვა-გაყიდვაში არაორგანიზებულობამ და ამ ყველაფრით გაცრუებულმა მოლოდინებმა ოზურგეთი ამჯერადაც გამორჩეული გახადა სხვა ქალაქებისგან. გამორჩეული ერთნაირად გაღიზიანებული მშობლითა და ბავშვით, რომელთაგანაც ერთს აღნიშნულმა პრობლემამ უფრო მეტად ყოფა დაუმძიმა, მეორეს კი _ ზურგზე მოკიდებული ჩანთა. 

ვინ მფარველობს ჰუმუსის ქურდებს? რატომ სდუმან მაშინ, როცა დუმილი ოქროდ ვერ ფასობს

gazeT `guriis moambes~ 2011 wlis 25 ivlisis nomerSi saTauriT `sad gadis axalSenis stadioni~ imaze vsaubrobdiT, ra tipis samuSaoebic soflis axalgazrdebis iniciativiT aRniSnul stadionze mimdinareobda. maSin Cveni adgilze stumrobiT cotaTi SeSfoTebulebi da ufro metad gaRizianebulebi gvimtkicebdnen, rom stadionidan mindvris safaris, humusovani fenis moxsnas mxolod erTi mizezi hqonda, teritoriis mowesrigebis, dagreiderebis da drenaJebis dayenebis Semdeg ukan dalagebuli aWrili fena stadionisTvis srulfasovani saxis misaRebad iyo saWiro. mere ra, rom msgavsi mondomebis, suliskveTebisa da uangarod gaweuli Sromatevadi samuSaos Tundac gamarTlebis mizniT, arc warmatebuli gundis Camoyalibebasa da arc regionalur turnirebSi monawileobaze gaTvla ar keTdeboda. verc TviT nacionalma vaxtang kutubiZem, Cveni stadionze asvlidan sul cota xanSi rom Semogvestumra da Tavi stadionis mowyobis sakiTxSi eqspertad warmogvidgina, miuxedavad imisa, mindvrisa da niadagis erTmaneTisgan garCevis sakiTxSic ki moikoWlebda, soflis axalgazrdebis erTpirovnul gadawyvetilebas saubarSi logikuri gamarTleba verafriT mouZebna. erTaderTi, razec maSin stadionze Sekrebili muSebi da zedamxedvelebi cdilobdnen zedmeti damajereblobiT esaubraT, aRniSnuli samuSaoebis yvelas da yvelafris gverdis avliT, fizikuradac da finansuradac mxolod sakuTari pasuxismgeblobis qveS moqceva iyo. mokled, TiTqmis saaTnexevriani mcdelobis miuxedavad, saqmis realur arsSi gavrkveuliyaviT, an gasarkvevic raRa iyo, yvelafris, maT Soris arsebuli kanonmdeblobebis, pasuxismgeblobis, angariSvaldebulebebis gverdis avliT dawyebuli da ukve azartSi Sesuli samuSaoebis dasrulebas zustad or kviraSi Segvpirdnen.

`ende, magram gadaamowmeo~ da aRniSnuli faqtidan zustad erTi Tvis Semdeg adgilze misulebs, ganaxlebuli da garemontebuli stadionis nacvlad xelSi mTlianad niadag aclili, gadaTxrili, Robe SemorRveuli da stadion namyofi teritoria dagvxvda: `geitanes biZia magi stadioni da gayides. erTi pacania, vinc am yvelafers kurirebs, Wris ase niadagebs da xels iTbobs. marto ai stadioni ki ara, gaiareT da naxeT ramdeni aseTi adgili naxoT, sadac ukve daWaobebaa dawyebuli~-axalSenSi mcxovrebi asakiani mamakacis naTqvamis gadasamowmeblad saWiro iyo, sul cota ramdenime metriT win wavweuliyaviT, rom mdinare WaxvaTas mimdebare teritoriaze da cota ufro zemoT jafareulSi, igive situacia gvenaxa, rac gaveranebul axalSenis stadionze dagvxvda da es ase Tavisuflad, Tamamad da uSiSrad xdeba im regionSi, an Tundac  municipalitetSi, sadac sasamarTlo 81 wlis moxucs 6 wlian pirobiT sasjels miwidan unebarTvod amoRebuli amortizebuli milebis gamo usjis, erTi mono baraTis qurdobisTvis ki, 26 wlis biWs 19 wlian sasjels axdevineben, sainteresoa ratom sdums konkretul SemTxvevaSi yvela, visac xelewifeba msgavs kanondarvevebze reagirebis moxdena, an ratom wauyrua adgilobrivma xelisuflebam soflis mosaxleobis TviTnebobas, miT ufro iseT sarisko sakiTxSi, rac mTlianad soflis daWaobebis saSiSroebas qmnis. an ratom gaxda konkretuli Tema uintereso gamoZiebisTvis, miT ufro maSin, roca dRisiT humusiT datvirTuli da qobuleTisken mimavali trailerebis TviTmxilvelebs natanebis mosaxleobis umravlesoba warmoadgens.

sainteresoa vis interesebSi unda Sediodes saqmis im doneze `gasaidumloeba~,  an vin unda umagrebdes zurgs rogorc soflis erTi mkvidri acxadebs `erT pacans~, roca Tvalxilul danaSauls da administraciul samarTaldarmRvevs pasuxis momTxovni aravin hyavs. erTaderTi, rasac albaT logikurobamde mivyavarT isaa, rom viRacas es ase awyobs, Torem reagireba am faqtze jer kidev maSin iyo SesaZlebeli, roca pirveli werili maSin daiwera, jer kidev gviani rom ar iyo. mTavari da samwuxaro is aris, xSirad sazogadoebis interesebi erTeulebisas rom ewireba da kanoni da samarTalic mxolod am erTeulebis neba-survilis Sesabamisad sruldeba xolme, maSin, roca viRacac viRacis moSoreba da gawirva awyobs.

სათხილეთის ქვეყანა

saiTac gnebavT iqiTken miixedeT. didi maRaziebis, bankebis, bazrebis, salonebis, puris sacxobebis win, sadac mudmivi xalxmravloba da aqtiuri moZraobaa. Txilis miReba-Cabarebis punqtebSi axali nedleulis misaRebad ager ukve erTi Tvea qaoturi muSaobaa dawyebuli. situaciac da banerebic yvelgan identuria: `vibareb Txils maRal fasebSi` marTalia jer es fasebi bevriT verafriT daikvnexis, Tumca imeds gacemul dapirebaze, rom Txilis fasze 4 laramde zrda etapobrivad moxdeba dasakargad veravin imetebs. Cabarebis msurvelebic mudmivad arian da vinc arian, kerZo pirebis mier yoveldRiuri cvalebadobiT, Tan mudmivi klebadobiT, dadgenil-dawesebul Tanxebs daumadleblad uxdian. misaReb nedleulze fasebiც fardobiTia xarisxTan. gvixsnian, rom nagvianeb mosavalze es fasebic mimzidvelia. dagvianebuli mwifobiT nedleulze SerCenilma sisvelem Tavisi gavlena xarisxze iqonia da wlevandel sezonze uxvmosavlianobiT gamorCeulma, wundadebulmaTxilma Tavis dafaseba gamo vera da ver SeZlo. 

 axla fasebs swored isini adgenen vinc Sualedur rgolebs amuSaveben. isini ki, vinc ibareben iseve swuxan yoveldRe da dReSi ramdenjerme meryev da dauregulirebel fasebze, rogorc Tavad glexi, romelic erT-erT mTavar sezonur Semosavals, maTive gancxadebebs Tu davesesxebiT, faqtiurad `tyuilad yrian~ da am gaqafulma aReb-micemobamac erTnairad daRala glexic da gadamyidvelic, mimRebic da Cambarebelic.

fasebze moulodneli cvalebadobis ver mizezs xsnian da verc im adamianebs asaxeleben, vinc am yvelafris ukan dgas, aq pasuxi erTi aqvT: `diliT akraven fasebs~ da memarjveneebi, anu quCis marjvena mxares ganlagebuli punqtebidan, xels memarcxeneebisken iSveren, iseve rogorc es ukanasknelni maT mopirdapired msxdomze. vin, rogor an ratom aTamaSebs ase Txilis biznesSi CarTulebs da CaTreulebs amaze konkretuli pasuxi dRes aravis moeZebneba. `ratom~? _es kiTxva ki, mudmivad Cndeba da Cndeba ramdenime mimarTulebiT. pasuxi xan savaraudoa, xanac aralogikuri an sruliad usafuZvlo. magram yvelaze didi ratom Cndeba im gamiznul avantiuraze, roca yvela dResaswaulis da saswavlo wlis moaxloebis win Txilze fasi mudmivad iklebs, Tan TvalSisacemi siswrafiT. marTalia, eqsportiorebi acxadeben saqarTveloSi arc erT pirovnebas ara aqvs imis Zala da saSualeba, dadgenil niSnulze raimenairi kuTxiT zewola moaxdinos, fasebis mxriv msoflio bazarze damokidebulobis gamoo, magram, mudmivi damTxvevac xom SemTxveviTobis Teorias garkveuli doziT gamoricxavs. yvelaze dasanani ki, albaT im erTis an erTeulis, romlebic garkveul dReebSi arad gvigdeben msoflio bazris moTxovnebs, TamaSis wess gadayolili molodinebi da imedebia, rac yvelaze metad mainc glexs azaralebs. es is seriozuli problemaa, romelic glexis avliT im adamianebma unda gadaWran da moagvaron, romlebsac nebismier kanondarRvevaze reagirebis moxdena evalebaT.  gansakuTrebuli kontroliT ki, dRes CvenTan kerZoc da sazogadoc  mxolod maSin kontroldeba, Tu mavanis gamZafrebuli interesis sferos moicavs, arada meramdene welia ukve eqsportiorebs adgilobriv xelisuflebasTan moTxovnebi aqvT imaze, rac maTive gancxadebiT ybadaRebuli Temis irgvliv vnebaTaRelvs cotaTi mainc daastabilurebs, glexic da mewarmec sargebels naxavs da Txilis industriasac ganviTarebads gaxdis. moTxovnebia im brokeruli sistemis aRmofxvraze, rac Sualeduri rgolis mxridan sruli kanondarRveviT xorcieldeba, risi damsaxurebiTac Tamamad xdeba aralegaruli brunvebi, aqedan gamomdinared miiCneven Txilze xelovnurad Seqmnil arastabilur da meryev fasebs, razec, xelis moTboba da mniSvnelovani sargebeli xdeba albaT Tvalxilul afioraze mavanis mxridan yurwagdebulobis mizezi.      

sazogadoebis is nawili ki, romelic yoveli Txilis dawyebis sezons imedianad uyurebs, imis fiqrze metad, eZios vin ra xrikebs mimarTavs mis mosatyueblad, imaze ufro dardobs, darCeba Tu ara sargebliani wlevandeli sezoni da Cabarebul mosavalSi aRebuli TanxiT ojaxisTvis elementaruli pirobebis Seqmnas mainc Tu moaxerxebs, rom arastabiluri da mudmivad meryevi fasebis gamo mxariT uimedod ar uwevdes punqtidan-punqtSi Casabarebeli nedleulis tareba.